Tweet
در این قسمت، برخی از مشکلات خاص در حرفه ترجمه ، ترجمه تخصصی ، ترجمه متن ، ترجمه مقاله ، ترجمه انگلیسی به فارسی ، ترجمه فارسی به انگلیسی را بررسی می کنیم این مشکلات شامل موارد زیر هستند: (1) مشکلات ناشی از ابهام، (2) مشکلات ناشی از تفاوت های ساختاری و واژگان بین زبان ها (3) واحدهای چند جمله ای مانند اصطلاحات.
________________________________________
ابهام آیا هر یک از کلمات تنها یک معنی دارند؟ همانطور که می دانیم هر کلمه ای در یک ترجمه تخصصی می تواند بیش از یک معنی داشته باشد، در این صورت گفته می شود که کلمه از نظر لغوی مبهم است. و در صورتی که یک جمله بتواند بیش از یک ساختار داشته باشد، گفته می شود که ساختاری مبهم دارد. ابهام یک پدیده فراگیر در زبان است. تعداد کلمات و جملاتی که ساختار مبهم دارند بسیار است. بنابراین این یک مسئله مشکل ساز است که مترجم همواره با آن رو در رو است، زیرا بعضی از آن ها غیرقابل پیش بینی هستند. حال بیایید به زبان ریاضی تعداد ابهاماتی را که در یک جمله می تواند رخ دهد بشماریم در بدترین حالت، یک جمله حاوی دو کلمه است که هر کدام از کلمات می توانند دو معنی مختلف داشته باشند بنابراین این جمله برای حالت های مختلف ابهام می تواند چهار ترجمه مختلف داشته باشد. حال اگر یک جمله شامل ده کلمه باشد و هر کلمه دست کم دو معنی مختلف داشته باشد دو به توان ده عدد حالت مختلف، می توان آن متن را ترجمه کرد. تصور کنید که می خواهیم این دو جمله را ترجمه انگلیسی به فارسی کنیم:
You must not use abrasive cleaners on the printer casing.
The use of abrasive cleaners on the printer casing is not recommended.
در عبارت اول، کلمه "use" نقش فعل و در جمله دوم نقش اسم دارد، یعنی دارای یک ابهام واژگانی است. یک راه حل برای خواننده این است که بررسی کند آیا از نظر گرامری میتواند اسم یا فعل باشد. گرامر اولین و شاید ساده ترین راهکار برای ترجمه متن، بررسی دستورالعمل های زبان و گرامر است. در این روش می توان برخی از آنهایی را که دارای تجزیه و تحلیل های اشتباه است فیلتر کرد. با این حال، با وجود دانش در مورد صرف و نحو، نمی توانیم معنی تمامی کلمات مبهم را تعیین کنیم.چرا که کلمات می توانند در حوزه های یکسان چندین معنی مختلف داشته باشند. به عنوان مثال به کلمه "button" توجه کنید همانطور که می دانید، این کلمه می تواند یک فعل یا یک اسم باشد. همچنین زمانی که یک اسم است می تواند به معنی تزیین لباس، و همچنین دستگیره یک دستگاه باشد. به عنوان مثال به جمله زیر دقت کنید:
Cleaning fluids can be dangerous. کلمه Cleaning
هم می تواند فعل و هم می تواند صفت باشد اگر آن را فعل در نظر بگیریم این مفهوم را می رساند که سخن در مورد یک فعالیت خطرناک است ولی اگر آن را صفت در نظر بگیریم این حس را القا می کند که مایعات مورد استفاده برای تمیز کردن می توانند خطرناک باشند. توجه به افعال کمکی گاهی اوقات با استفاده از یک فعل کمکی می توان ابهامات زیادی را در ترجمه فارسی به انگلیسی از بین برد به عنوان مثال، موارد زیر چندان مبهم نیستند: در حالت اول معنی آن این است که عمل خطرناک است درحالی که در عبارت دوم معنی این است که مایعات خطرناک هستند. در اینجا از روی مفرد و یا جمع بودن فعل کمکی، می توان فاعل را پیدا کرد.
Cleaning fluids is dangerous. Cleaning fluids are dangerous.
همانطور که می بینید تجزیه و تحلیل نحوی برای غلبه بر بعضی از تحلیل های اشتباه، مفید عمل می کند. برای یک سیستم با تجزیه و تحلیل نحوی مناسب، این مشکل فقط در مورد افعال می تواند رخ دهد. منبع دیگری از ابهام نحوی این است که کل عبارات، می توانند در یک جمله بیش از یک موقعیت داشته باشند. به مثال زیر توجه داشته باشید:
Connect the printer to a word processor package with a Postscript interface.
مثال فوق خیلی هم مبهم نیست، دانستن اینکه PostScript چه رابط کاربری هست می تواند کمک ریادی بکند.
You will require a printer and a word processor with Postscript interfaces.
در مثال فوق می توان دو ترجمه متفاوت برداشت کرد، اول به این معنی که چاپگر و پردازشگر هر دو به Postscript نیاز دارند و در برداشت دوم تنها پردازشگر به Postscript نیاز دارد.
________________________________________
مطالب بیشتر
________________________________________
ابهام آیا هر یک از کلمات تنها یک معنی دارند؟ همانطور که می دانیم هر کلمه ای در یک ترجمه تخصصی می تواند بیش از یک معنی داشته باشد، در این صورت گفته می شود که کلمه از نظر لغوی مبهم است. و در صورتی که یک جمله بتواند بیش از یک ساختار داشته باشد، گفته می شود که ساختاری مبهم دارد. ابهام یک پدیده فراگیر در زبان است. تعداد کلمات و جملاتی که ساختار مبهم دارند بسیار است. بنابراین این یک مسئله مشکل ساز است که مترجم همواره با آن رو در رو است، زیرا بعضی از آن ها غیرقابل پیش بینی هستند. حال بیایید به زبان ریاضی تعداد ابهاماتی را که در یک جمله می تواند رخ دهد بشماریم در بدترین حالت، یک جمله حاوی دو کلمه است که هر کدام از کلمات می توانند دو معنی مختلف داشته باشند بنابراین این جمله برای حالت های مختلف ابهام می تواند چهار ترجمه مختلف داشته باشد. حال اگر یک جمله شامل ده کلمه باشد و هر کلمه دست کم دو معنی مختلف داشته باشد دو به توان ده عدد حالت مختلف، می توان آن متن را ترجمه کرد. تصور کنید که می خواهیم این دو جمله را ترجمه انگلیسی به فارسی کنیم:
You must not use abrasive cleaners on the printer casing.
The use of abrasive cleaners on the printer casing is not recommended.
در عبارت اول، کلمه "use" نقش فعل و در جمله دوم نقش اسم دارد، یعنی دارای یک ابهام واژگانی است. یک راه حل برای خواننده این است که بررسی کند آیا از نظر گرامری میتواند اسم یا فعل باشد. گرامر اولین و شاید ساده ترین راهکار برای ترجمه متن، بررسی دستورالعمل های زبان و گرامر است. در این روش می توان برخی از آنهایی را که دارای تجزیه و تحلیل های اشتباه است فیلتر کرد. با این حال، با وجود دانش در مورد صرف و نحو، نمی توانیم معنی تمامی کلمات مبهم را تعیین کنیم.چرا که کلمات می توانند در حوزه های یکسان چندین معنی مختلف داشته باشند. به عنوان مثال به کلمه "button" توجه کنید همانطور که می دانید، این کلمه می تواند یک فعل یا یک اسم باشد. همچنین زمانی که یک اسم است می تواند به معنی تزیین لباس، و همچنین دستگیره یک دستگاه باشد. به عنوان مثال به جمله زیر دقت کنید:
Cleaning fluids can be dangerous. کلمه Cleaning
هم می تواند فعل و هم می تواند صفت باشد اگر آن را فعل در نظر بگیریم این مفهوم را می رساند که سخن در مورد یک فعالیت خطرناک است ولی اگر آن را صفت در نظر بگیریم این حس را القا می کند که مایعات مورد استفاده برای تمیز کردن می توانند خطرناک باشند. توجه به افعال کمکی گاهی اوقات با استفاده از یک فعل کمکی می توان ابهامات زیادی را در ترجمه فارسی به انگلیسی از بین برد به عنوان مثال، موارد زیر چندان مبهم نیستند: در حالت اول معنی آن این است که عمل خطرناک است درحالی که در عبارت دوم معنی این است که مایعات خطرناک هستند. در اینجا از روی مفرد و یا جمع بودن فعل کمکی، می توان فاعل را پیدا کرد.
Cleaning fluids is dangerous. Cleaning fluids are dangerous.
همانطور که می بینید تجزیه و تحلیل نحوی برای غلبه بر بعضی از تحلیل های اشتباه، مفید عمل می کند. برای یک سیستم با تجزیه و تحلیل نحوی مناسب، این مشکل فقط در مورد افعال می تواند رخ دهد. منبع دیگری از ابهام نحوی این است که کل عبارات، می توانند در یک جمله بیش از یک موقعیت داشته باشند. به مثال زیر توجه داشته باشید:
Connect the printer to a word processor package with a Postscript interface.
مثال فوق خیلی هم مبهم نیست، دانستن اینکه PostScript چه رابط کاربری هست می تواند کمک ریادی بکند.
You will require a printer and a word processor with Postscript interfaces.
در مثال فوق می توان دو ترجمه متفاوت برداشت کرد، اول به این معنی که چاپگر و پردازشگر هر دو به Postscript نیاز دارند و در برداشت دوم تنها پردازشگر به Postscript نیاز دارد.
________________________________________
مطالب بیشتر