تدريس امري مهم و حياتي در جريان تعليم و تربيت و فرايند يادگيري است و بر هر فردكه وارد مجموعه ي عظيم آموزش و پرورش مي گرد نيز لازم و واجب است كه از اصول و مباني آن مطلع باشد، چرا كه يادگيري اصول و مباني و به خاطرسپاري نكات كليدي در امر تدريس و كاربرد آن نكات در حين تدريس براي يك فرهنگي به ويژه يك معلم موفق ، ضروري و اجتناب ناپذير است. براين اساس 80 نكته مهم در امر تدريس آن هم تدريس موفق و كارآمد در مقاله اي حاضر، آورده شده ، باشد كه مورد استفاده ي معلمان و فرهنگيان عزيز واقع گردد:
1-با توكل بر خدا و با نام خدا كلاس را شروع كنيم.
2-اخلاص در امر تدريس را رعايت كنيم.
3-زمان هر جلسه تدريس را در نظر داشته باشيم تا با كمي يا زيادي وقت مواجه نشويم.
4-وقت كلاس را به مطالب بيهوده و كم فايده صرف نكنيم.
5-سعي كنيم ساعت تدريس را تغيير ندهيم.
6-به هنگام تدريس نشاط روحي و عاطفي خود را حفظ كنيم.
7-با خوشرويي تدريس كرده و همواره چهره ي بشاشي داشته باشيم.
8-احساسات و عواطف دانش آموزان را جريحه دار نكنيم.
9-تلاش كنيم فضاي عاطفي به وجود بياوريم .
10-سعه صدر داشته باشيم و از فضل فروشي بپرهيزيم .
۱۱-وفاي به عهد ، خوش قولي و تواضع در تدريس را از ياد نبريم.
12-به هنگام تدريس آرامش خود را حفظ كنيم.
13-از قضاوت ناصحيح نسبت به دانش آموزان پرهيز كنيم.
14-اشتباها ت خود را توجيه نكنيم.
15-از علماء،بزرگان و شخصيت هاي ديني به احترام نام ببريم.
16- از به كار بردن كلمات خارج از نزاكت بپرهيزيم.
17-پرگويي نكنيم در واقع آنقدر بگوييم كه مي توانيم بشنويم.
18-راز دار و محرم اسرار دانش آموزان باشيم.
19-از تعصب بي جا بپرهيزيم.
20-از دانش آموزان توقعات بيش از اندازه نداشته باشيم.
21-رسا و روان بودن كلمات و جملات را رعايت كنيم.
22-از داشتن تكيه كلام پرهيز كنيم.
23-در تدريس ذوق و سليقه ي خودرا به كار ببريم.
24-آرام و شمرده تدريس كنيم.
25-ساده ولي عميق تدريس كنيم.
26-در املاي كلمات دقت كنيم و كلمات را صحيح روي تابلو بنگاريم.
27-ذوق و استعداد دانش آموزان را شناسايي و هدايت كنيم.
28-بين دانش آموزان رقابت سالم و مثبت ايجاد نماييم.
29-در برخوردها عدل و انصاف را رعايت كنيم.
30-به دانش آموزان توجه و نگاه يكسان داشته باشيم.
31-با دانش آموزان همدردي كنيم.
32-از تشويق به موقع غافل نباشيم.
33-سخن دانش آموزان را بي موقع قطع نكنيم.
34-كارها و فعاليت هاي مربوط به كلاس را بين دانش آموزان تقسيم كرده و به آنها مسووليت دهيم.
35-در هنگام موعظه خود را مخاطب اصلي قرار دهيم.
36-به مقررات محيط آموزشي احترام بگذاريم.
37-سعي كنيم كردار و رفتار خوبي از خود نشان دهيم.
38-پيش از تدريس شناختي اجمالي از وضعيت،موقعيت و سطح معلومات دانش آموزان به دست آوريم.
39-بيش از اندازه در كار دانش آموزان ، خود را دخالت ندهيم.
40-به كار خويش ايمان و اعتقاد قلبي داشته باشيم.
41-سعي كنيم شخصيت علمي و اجتماعي خويش را پيش دانش آموزان سبك نكنيم.
42-مقررات خشك و افراطي را از كلاس درس دور كنيم.
43-در تدريس از گروه گرايي و خط بازي خودداري كنيم.
44-بر موضوعات درسي تسلط و از آن اطلاع كافي داشته باشيم.
45-در افزايش آگاهي و محتواي علمي و درسي خود بكوشيم.
46-به سولات دانش آموزان با لحن خوب و مناسب پاسخ دهيم.
47-مطالعه پيش از تدريس و آمادگي قبلي جهت تدريس داشته باشيم.
48-برنامه ريزي داشته باشيم.
49-از ابتكار و خلاقيت در تدريس استفاده كنيم.
50-از روش هاي تدريس و از نحوه ي بكارگيري آنها آگاه باشيم.
51-به كيفيت شروع، ادامه و پايان درس توجه داشته باشيم.
52-به هنگام تدريس مطالب، تنوع را فراموش نكنيم.
53-از تجربيات درسي و تدريس ديگران استفاده كنيم.
54-در هر درس مطالب نو و تازه اي بيان كنيم.
55-سعي كنيم دانش آموزان در ارتباط با درس فعاليت عملي داشته باشند.
56-دانش آموزان را نسبت به يادگيري درس تشنه كنيم.
57-در صورتي كه احساس خستگي در چهره دانش آموزان مشاهده كرديم از ادامه تدريس بپرهيزيم.
58- سعي كنيم همواره اشكالات تدريس خود را رفع كنيم.
59-موضوع و عنوان درس را در ابتداي تدريس مشخص و بازگو كنيم.
60-درس را مرحله به مرحله تدريس كرده و از اين شاخه به آن شاخه نپريم.
61-بيش از اندازه ي معمول به جزوه، كتاب و يا متن درس نگاه نكنيم.
62-از طرح شبهات و اشكالات بدون جواب بپرهيزيم.
63-جمع بندي درس را در انتها فراموش نكنيم.
64-از داشتن لحني يكنواخت و تن صداي ثابت بپرهيزيم.
65-در هنگام تدريس در يك مكان ثابت توقف نكنيم.
66-دقت كنيم تمرين ها يا مسايل يا تكاليف در حد توان دانش آموز باشد.
67-در هنگام تدريس حتي الامكان از مثال استفاده كنيم.
68-در هنگام تدريس از مثال و امكانات آموزشي موجود حداكثر بهره را ببريم.
69-خلاصه درس را در انتهاي تدريس بازگو و مشاركت دانش آموزان را نيز بخواهيم.
70-ظاهري آراسته و منظم داشته باشيم و در نظر بگيريم كه زيبايي سادگي است.
71-در كارهايمان نظم داشته باشيم تا الگويي مناسب براي دانش آموزان باشيم.
72-نتايج آزمونها را بررسي كنيم تا نقاط قوت و ضعف را بيابيم.
73-در هنگام خشم بر احساسات و عواطف خود غلبه كنيم.
74-در تمام كارهاي خود قاطعيت و برش داشته باشيم.
75-دانش آموزان را در بالا رفتن از نردبان علم و دانش ياري كنيم.
76-در هنگام تدريس سعي كنيم تمام توجه دانش آموزان را به خود جلب كنيم.
77-فرصت انتقاد از خود را به دانش آموزان بدهيم.
78-از اين كه قادر به پاسخگويي برخي از سولات نيستيم هراس به خود راه ندهيم و به راحتي اقرار كنيم كه پاسخ آن را نمي دانيم.
79-تجارب تازه ي خود را در اختيار دانش آموزان قرار دهيم و به ياد داشته باشيم كه معلم هنرمند كسي است كه با ايجاد شرايط و موقعيت هاي مناسب آموزشي خود، كمتر تدريس مي كند ولي دانش آموزان بيشتر ياد مي گيرند.
80-براي خانواده ي دانش آموزان ارزش قائل شويم و شغل آنان را هر چه باشد احترام كنيم.
منبع: مجله نگاه شماه 257 مهرماه 1384
1-با توكل بر خدا و با نام خدا كلاس را شروع كنيم.
2-اخلاص در امر تدريس را رعايت كنيم.
3-زمان هر جلسه تدريس را در نظر داشته باشيم تا با كمي يا زيادي وقت مواجه نشويم.
4-وقت كلاس را به مطالب بيهوده و كم فايده صرف نكنيم.
5-سعي كنيم ساعت تدريس را تغيير ندهيم.
6-به هنگام تدريس نشاط روحي و عاطفي خود را حفظ كنيم.
7-با خوشرويي تدريس كرده و همواره چهره ي بشاشي داشته باشيم.
8-احساسات و عواطف دانش آموزان را جريحه دار نكنيم.
9-تلاش كنيم فضاي عاطفي به وجود بياوريم .
10-سعه صدر داشته باشيم و از فضل فروشي بپرهيزيم .
۱۱-وفاي به عهد ، خوش قولي و تواضع در تدريس را از ياد نبريم.
12-به هنگام تدريس آرامش خود را حفظ كنيم.
13-از قضاوت ناصحيح نسبت به دانش آموزان پرهيز كنيم.
14-اشتباها ت خود را توجيه نكنيم.
15-از علماء،بزرگان و شخصيت هاي ديني به احترام نام ببريم.
16- از به كار بردن كلمات خارج از نزاكت بپرهيزيم.
17-پرگويي نكنيم در واقع آنقدر بگوييم كه مي توانيم بشنويم.
18-راز دار و محرم اسرار دانش آموزان باشيم.
19-از تعصب بي جا بپرهيزيم.
20-از دانش آموزان توقعات بيش از اندازه نداشته باشيم.
21-رسا و روان بودن كلمات و جملات را رعايت كنيم.
22-از داشتن تكيه كلام پرهيز كنيم.
23-در تدريس ذوق و سليقه ي خودرا به كار ببريم.
24-آرام و شمرده تدريس كنيم.
25-ساده ولي عميق تدريس كنيم.
26-در املاي كلمات دقت كنيم و كلمات را صحيح روي تابلو بنگاريم.
27-ذوق و استعداد دانش آموزان را شناسايي و هدايت كنيم.
28-بين دانش آموزان رقابت سالم و مثبت ايجاد نماييم.
29-در برخوردها عدل و انصاف را رعايت كنيم.
30-به دانش آموزان توجه و نگاه يكسان داشته باشيم.
31-با دانش آموزان همدردي كنيم.
32-از تشويق به موقع غافل نباشيم.
33-سخن دانش آموزان را بي موقع قطع نكنيم.
34-كارها و فعاليت هاي مربوط به كلاس را بين دانش آموزان تقسيم كرده و به آنها مسووليت دهيم.
35-در هنگام موعظه خود را مخاطب اصلي قرار دهيم.
36-به مقررات محيط آموزشي احترام بگذاريم.
37-سعي كنيم كردار و رفتار خوبي از خود نشان دهيم.
38-پيش از تدريس شناختي اجمالي از وضعيت،موقعيت و سطح معلومات دانش آموزان به دست آوريم.
39-بيش از اندازه در كار دانش آموزان ، خود را دخالت ندهيم.
40-به كار خويش ايمان و اعتقاد قلبي داشته باشيم.
41-سعي كنيم شخصيت علمي و اجتماعي خويش را پيش دانش آموزان سبك نكنيم.
42-مقررات خشك و افراطي را از كلاس درس دور كنيم.
43-در تدريس از گروه گرايي و خط بازي خودداري كنيم.
44-بر موضوعات درسي تسلط و از آن اطلاع كافي داشته باشيم.
45-در افزايش آگاهي و محتواي علمي و درسي خود بكوشيم.
46-به سولات دانش آموزان با لحن خوب و مناسب پاسخ دهيم.
47-مطالعه پيش از تدريس و آمادگي قبلي جهت تدريس داشته باشيم.
48-برنامه ريزي داشته باشيم.
49-از ابتكار و خلاقيت در تدريس استفاده كنيم.
50-از روش هاي تدريس و از نحوه ي بكارگيري آنها آگاه باشيم.
51-به كيفيت شروع، ادامه و پايان درس توجه داشته باشيم.
52-به هنگام تدريس مطالب، تنوع را فراموش نكنيم.
53-از تجربيات درسي و تدريس ديگران استفاده كنيم.
54-در هر درس مطالب نو و تازه اي بيان كنيم.
55-سعي كنيم دانش آموزان در ارتباط با درس فعاليت عملي داشته باشند.
56-دانش آموزان را نسبت به يادگيري درس تشنه كنيم.
57-در صورتي كه احساس خستگي در چهره دانش آموزان مشاهده كرديم از ادامه تدريس بپرهيزيم.
58- سعي كنيم همواره اشكالات تدريس خود را رفع كنيم.
59-موضوع و عنوان درس را در ابتداي تدريس مشخص و بازگو كنيم.
60-درس را مرحله به مرحله تدريس كرده و از اين شاخه به آن شاخه نپريم.
61-بيش از اندازه ي معمول به جزوه، كتاب و يا متن درس نگاه نكنيم.
62-از طرح شبهات و اشكالات بدون جواب بپرهيزيم.
63-جمع بندي درس را در انتها فراموش نكنيم.
64-از داشتن لحني يكنواخت و تن صداي ثابت بپرهيزيم.
65-در هنگام تدريس در يك مكان ثابت توقف نكنيم.
66-دقت كنيم تمرين ها يا مسايل يا تكاليف در حد توان دانش آموز باشد.
67-در هنگام تدريس حتي الامكان از مثال استفاده كنيم.
68-در هنگام تدريس از مثال و امكانات آموزشي موجود حداكثر بهره را ببريم.
69-خلاصه درس را در انتهاي تدريس بازگو و مشاركت دانش آموزان را نيز بخواهيم.
70-ظاهري آراسته و منظم داشته باشيم و در نظر بگيريم كه زيبايي سادگي است.
71-در كارهايمان نظم داشته باشيم تا الگويي مناسب براي دانش آموزان باشيم.
72-نتايج آزمونها را بررسي كنيم تا نقاط قوت و ضعف را بيابيم.
73-در هنگام خشم بر احساسات و عواطف خود غلبه كنيم.
74-در تمام كارهاي خود قاطعيت و برش داشته باشيم.
75-دانش آموزان را در بالا رفتن از نردبان علم و دانش ياري كنيم.
76-در هنگام تدريس سعي كنيم تمام توجه دانش آموزان را به خود جلب كنيم.
77-فرصت انتقاد از خود را به دانش آموزان بدهيم.
78-از اين كه قادر به پاسخگويي برخي از سولات نيستيم هراس به خود راه ندهيم و به راحتي اقرار كنيم كه پاسخ آن را نمي دانيم.
79-تجارب تازه ي خود را در اختيار دانش آموزان قرار دهيم و به ياد داشته باشيم كه معلم هنرمند كسي است كه با ايجاد شرايط و موقعيت هاي مناسب آموزشي خود، كمتر تدريس مي كند ولي دانش آموزان بيشتر ياد مي گيرند.
80-براي خانواده ي دانش آموزان ارزش قائل شويم و شغل آنان را هر چه باشد احترام كنيم.
منبع: مجله نگاه شماه 257 مهرماه 1384