اطلاعیه

Collapse
هیچ اطلاعیه ای هنوز ایجاد نشده است .

ترجمه کاوی

Collapse
X
 
  • فیلتر
  • زمان
  • نمایش
پاک کردن همه
new posts

  • ترجمه کاوی




    کتاب «ترجمه کاوی» نوشته بهاءالدین خرمشاهی در 574 صفحه از سوی انتشارات ناهید منتشر شد.

    این کتاب را می‌توان راهنمای ترجمه یا همان کتاب دستی ترجمه «A Handbook Of Translation» نامید.

    در واقع بهاءالدین خرمشاهی در این کتاب درباره چند و چون و فراز و نشیب ترجمه نوشته و در عین حال ریزه‌کاری های مسائل ترجمه را به نحوی که برای جوان­ترها ارزش آموزشی داشته باشند، بیان کرده است.

    «ترجمه کاوی» تقریباً به تمام مسائل نظری و عملی / تجربی ترجمه از زبان عربی و انگلیسی به فارسی می‌پردازد. این کتاب دارای 8 بخش و یک پیوست شامل چندین نمونه معاصر از عربی و انگلیسی همراه با متن اصلی آنهاست.

    در درآمد «ترجمه کاوی» 5 گفتگویی که با موضوع ترجمه با خرمشاهی انجام شده و دو نقد از او در این باره آمده و پس از آن اصول و مسائل ترجمه در 19 زیربخش آمده است که از دانستن زبان مبدا و مقصد گرفته تا عادات مترجمان را مورد بررسی قرار داده است.

    بخش سوم این کتاب به تاثیر انس با ادبیات دیروز در ترجمه‌های امروز می‌پردازد و در بخش چهارم هم فرهنگ‌های دوزبانه (عربی - فارسی / انگلیسی - فارسی) در دو قرن اخیر بررسی شده است.

    خرمشاهی در بخش پنجم و ششم کتاب «ترجمه کاوی» که زیر عنوان «نظرها و نکته‌ها» (1) و (2) در پی هم آمده‌اند، 65 نظر و نکته از ترجمه پژوهان و مترجمانی مانند عبدالله کوثری، کامرانی فانی، رضا جعفری، نجف دریابندری، علی رامین و سیامک عاقلی را در زمینه کلی‌ترین و ریزترین مسائل نظری و عملی ترجمه بررسی کرده است.

    در بخش «واژه ­گزینی» (جمعی و فردی) هم حدود 300 واژه نوساخته از 3 فرهنگستانی که در تاریخی 75 ساله در ایران فعال بوده‌اند، در کنار نمونه‌هایی از ترکیب سازیهای نظامی آمده است.

    در بخش هشتم کتاب «ترجمه کاوی» یعنی «هزار سال ترجمه» نمونه‌هایی از برخی آثار برجسته قدیم و جدید حوزه ترجمه از جمله تفسیر سورآبادی، فرهنگنامه قرآنی، ترجمه سوره فاتحه در تفاسیر کهن و تاریخنامه طبری آمده است.

    کتاب 574 صفحه‌ای «ترجمه کاوی» در شمارگان 1650 نسخه و با بهای 14 هزار تومان از سوی انتشارات ناهید روانه بازار شده است.


    ***

    ترجمه کاوی کتابی است که تقریباً به تمامی مسائل نظری و عملی / تجربی ترجمه از زبان عربی و انگلیسی به فارسی می‌پردازد. یک نگاه به فهرست تفصیلی مندرجات، شاهد صدق این مدعاست.

    «کاوی» پسوندی است زنده که در کلماتی چون ژرف کاوی، درون کاوی، داده کاوی، راون کاوی و مشهور‌تر و کهن‌تر از همه در «کنج کاوی» وجود دارد و همانند «پژوهی» است.

    کتاب دارای ۸ بخش و یک پیوست، شامل چندین نمونهء ترجمهء معاصر از عربی و انگلیسی همراه با متن اصلی آن هاست.

    بخش اول، در آمد، مشتمل بر ۶ گفت‌و‌گو و یک نقد است. بخش دوم که اصلیترین و بلند‌ترین فصل این کتاب است «اصول و مسائل ترجمه» نام دارد و دارای ۱۹ زیربخش است از دانستن زبان مبدأ و مقصد گرفته تا عادات مترجمان. بخش سوم «تأثیر انس با ادبیات دیروز درترجمه‌های امروز» است. بخش چهارم فرهنگ‌های دوزبانه در دو قرن اخیر (عربی- فارسی/ انگلیسی- فارسی) و تشریح ساختار و معرفی ازیابانهء ده‌ها فرهنگ است. بخش پنجم و ششم «نظر‌ها و نکته» (۱) و (۲)، شامل بیان ۶۵ نظر و نکته از ترجمه پژوهان و مترجمان در زمینهء کلی ترین و ریز‌ترین مسائل نظری و عملی ترجمه است. بخش هفتم واژه گزینی (جمعی وفردی) و از جمله حاوی ۳۰۰ واژهء نو ساخته از ۳ فرهنگستانی است که تا کنون در تاریخی هفتاد و پنج ساله در کشور ما فعال بوده و سومین آن‌ها تاریخی ۲۰ ساله دارد و همچنان دایر است. بخش هشتم معرفی نمونه‌هایی از هزارسال ترجمه (عربی/ انگلیسی به فارسی) با احتوا بر اصل آن هاست.


    برگرفته از: خبرگزاری مهر و نشر ناهید
    گر خسته ای بمان و اگر خواستی بدان: ما را تمام لذت هستی به جستجوست ...
    اگر مطالب این سایت برایتان مفید بود، لطفا با مشارکت و به اشتراک گذاشتن تجربیات ارزشمند خود، آن را برای خود و دیگران پربارتر کنید!


    Webitsa.com
    Linkedin Profile

  • #2
    درباره «ترجمه كاوی» نوشته بهاءالدين خرمشاهي

    در تاریخ علم شخصیت هایی هستند كه روی شخصیت های دیگر هم عصر یا غیرهم عصر خود سایه انداخته اند. نمونه های این پدیده بسیار است. در آسمان ادبیات فارسی، فردوسی، سعدی، حافظ، مولانا و خیام فرصت كمتری برای درخشش بزرگانی چون نظامی، انوری، خاقانی و امثالهم گذاشته اند كه اگر نبود حضور آن بزرگان اینها خود درخشانی چشمگیر داشتند.

    در شخصیت یك بزرگ هم گاهی این اتفاق افتاده است. نمونه آن اینكه خیام با آن عظمت و بزرگی در دنیای ریاضیات و نجوم چندان شناخته شده نیست و خیام در ذهن اكثریت ما شاعری بزرگ و رباعی پرداز است. همواره بحث است كه حافظ بیشتر شاعر بوده یا عارف؛ مولانا بیشتر عارف بوده یا شاعر؛ و از این دست اختلاف سلیقه ها در برداشت از شخصیت و بزرگان، بعدی از ابعاد شخصیت بزرگان وجود دارد.

    این داستان در عصر ما هم ادامه دارد. درواقع امروز كمتركسی به یاد دارد كه در اواسط دهه 50 سهراب سپهری نقاش شناخته شده ای بود كه گویا شعر هم می گوید! و امروز درخشش كار ادبی سهراب باعث شده كارهای نقاشی او تقریبا به فراموشی سپرده شود.

    این مقدمه را از آن جهت گفتم كه به اینجا برسم كه این اتفاق برای نویسنده كتاب پراطلاع و خوش تدوین ترجمه كاوی هم افتاده است.

    به عبارت دیگر، بسیارند افرادی كه بهاءالدین خرمشاهی حافظ شناس و دین شناس را می شناسند و نمی دانند كه او بیش از 20كتاب و ده ها مقاله ترجمه كرده است كه عمده آنها از زبان انگلیسی و ترجمه قرآن كریم از زبان عربی بوده است و در این امر بیش از 40سال سابقه حرفه ای دارد و طی این 40سال بیش از 40نقد بر ترجمه ها نوشته است.

    برای اینكه پایه و مایه او را در ترجمه بدانیم و كتابی را كه نوشته با درنظرداشتن این شناختچه بخوانیم دو نكته را هم اضافه كنم.

    داریوش آشوری و عزت الله فولادوند كه از بزرگان و اركان ترجمه كشورمان هستند در مصاحبه های جداگانه ای كه از آنها خواسته شده مترجمان خوب را از نظر خودشان معرفی كنند، هردو از چند نفری كه نام بردند از بهاءالدین خرمشاهی یاد كردند. [فرهنگ، مردسالاری، توسعه نشر نگاره آفتاب، 1388]

    و دوم اینكه نویسنده ترجمه كاوی درحال حاضر در كار تدوین دو فرهنگ / دانشنامه انگلیسی – فارسی است. یكی از آنها با حجم كمتر كه در نوع خود در زبان فارسی تاكنون مشابهی نداشته است شامل لغات و اصطلاحات 50 رشته علمی مختلف كه هر رشته را یكی از استادان مسلم آن رشته می نویسد و سرویراستاری آن را خرمشاهی انجام می دهد و دیگر، فرهنگ / دانشنامه ای شامل تمامی لغات و اصطلاحات رایج كه بالغ بر سه هزار صفحه خواهد بود و آغاز جریان تدوین آن به بیش از 10 سال پیش بازمی گردد و امید است كه تا یك سال آینده چاپ و منتشر شود.

    در ترجمه كاوی بعد از «پیشگفتار» نویسنده 50 نمونه از غلط ها و اشتباهات فاحش و رایج ترجمه را آورده و اشاره كرده كه از این نمونه بیش از 250 یادداشت دارد. بعد از آن به گرته برداری پرداخته و در بخش بعد، ترجمه را زیرمجموعه هنر ادبیات دانسته است و ترجمه را آمیزه ای از هنر و فن قلمداد كرده. بخش دیگر این فصل نیز اختصاص دارد به معرفی كتاب «از پست و بلند ترجمه» اثر استاد زنده یاد دكتر كریم امامی و فعالیت ها و اثرات وی از موسسه بزرگ فرانكلین تا انتشارات و كتابفروشی زمینه كه همه این زمینه ها با همكاری ها و یاری های كارساز همسر فرزانه وی، خانم گلی امامی بوده كه خود از ناموران اهل قلم و ترجمه هستند و در بخش بعد، گفت وگو درباره ترجمه با نگاه ویژه به ترجمه متون دینی و سپس اصطلاح شناسی در تاریخ نقد جدید.

    خرمشاهی فصل بعد را به اصول و مسایل ترجمه اختصاص داده و به آنها زیر عنوان های زبان مبداء، زبان مقصد، موضوع ترجمه، مهارت نویسندگی، فن بودن یا هنربودن ترجمه، ترجمه اصطلاحات، ترجمه ضرب المثل ها، ترجمه شعر، مراجعه به فرهنگ ها، ضرورت پژوهش برای ترجمه، ترجمه و تفسیر، اختیارات مترجم، دستور زبان، بوی ترجمه، سبك و ساختار، ترجمه آزاد، كژتابی، ویرایش و عادت مترجمان آورده است. از دو بخش بعدی یكی تاثیر انس با ادبیات دیروز در ترجمه های امروز است. نویسنده، خوانندگان را دعوت می كند كه این تصور را از ذهن دور كنند كه این گفته مبالغه آمیز است و ارجاعی نیز می دهد به مقاله روشنگر شادروان دكتر غلامحسین یوسفی با عنوان «فایده انس با زبان فارسی در ترجمه» (كاغذ زر/ نشر سخن 1387) و نمونه های جالبی را ذكر می كند كه در دهه های اخیر به مدد انس با فرهنگ و آثار قدما از سوی مترجمان در برابر كلمه یا تركیب فرنگی آورده شده است.


    بخش چهارم كتاب در خصوص فرهنگ های دوزبانه دو قرن اخیر است و در حد امكان به معرفی این فرهنگ ها در عربی و انگلیسی پرداخته است و نقطه عطف و تحول در فرهنگ نویسی دوزبانه انگلیسی-فارسی را فعالیت های فرهنگ پژوهانه استاد سلیمان حییم دانسته است (تلفظ حییم مثل حكیم صحیح است).
    بخش پنجم كتاب، نظرها و نكته هاست كه در آن به سبك و نظر محمد قاضی، نجف دریابندری و گروهی دیگر از بزرگان و برجستگان ترجمه و ترجمه پژوهی پرداخته شده و در آن گفته هایی از دكتر علی خزاعی فر، فرخ امیدفریاد، مهدی غبرایی، مژده دقیقی، كریم امامی، جلال خسروشاهی، علی صلح جو، عبدالله كوثری، شاملو، ادیب سلطانی، عزت الله فولادوند، كامران فانی، سیامك عاقلی، عبدالله انوار، خسرو ناقد و داریوش آشوری آمده و نیز بخش هایی از مصاحبه خانم لادن نیكنام شاعر و ادب پژوه معاصر با خانم گلی امامی در ادامه نظرها و نكته ها نیز تاریخ و ادوار ترجمه، فرهنگ سازی ترجمه، ترجمه های متعدد از یك متن، شمه ای از مشكلات ترجمه، ایدئولوژی و تاثیر آن در ترجمه و مواردی دیگر از این دست آمده.


    بخش هفتم كتاب به واژه گزینی می پردازد. در ابتدا نمونه هایی از واژه سازی های نظامی شاعر قرن ششم و هفتم كه نبوغ هنری-زبانی ویژه در این امر دارد، آورده شده كه به گفته نویسنده نمونه های سی گانه تنها از دو صفحه نخست مخزن الاسرار است. سپس در این بخش به فعالیت فرهنگستان های زبان و ادب فارسی پرداخته شده. فرهنگستان اول (1320-1314) كه بزرگمردی چون روانشاد محمدعلی فروغی رییس آن بود و به ضرورت و فایده واژه گزینی اعتقاد داشت و در عمل بسیاری از كلمات و واژه ها را در برابر اصل فرنگی یا عربی آنها به تصویب رساند و امروزه در كمال روانی و روایی است. نظیر شهرداری (بلدیه)، بازنشسته (متقاعد)، بخشدار، پرونده، كارگزینی، باجه، دریافت، پرداخت، نمایندگی... و سپس به فرهنگستان دوم كه در زبان پهلوی دوم تاسیس شد و در نهایت فرهنگستان سوم كه در سال 1368 با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت خود را آغاز كرد.

    در بخش هشتم كتاب ترجمه كاوی، خرمشاهی به هزار سال ترجمه پرداخته است و نمونه هایی از آثار برجسته قدیم و جدید را آورده و در پیوست این بخش در حدود 20 نمونه قابل توجه از ترجمه های انجام گرفته توسط مترجمان كشورمان به همراه متن اصلی آمده است. نمونه كارهایی از میرزاحبیب اصفهانی، مهدی افشار، ابوالقاسم خان ناصرالملك، ابراهیم یونسی، سیامك عاقلی، عبدالله كوثری، نجف دریابندری، سروش حبیبی، كامران فانی، رضا جعفری، علی رامین، داریوش آشوری، صالح حسینی، هرمز عبداللهی، رضا رضایی، علیرضا ذكاوتی، مسعود انصاری و جهانبخش.

    این كتاب در پایان كتاب شناسی موارد مطرح در كتاب را دارد كه می تواند منابع مرتبط را تا حد زیادی به علاقه مندان معرفی كند و مطالعه آن برای مترجم، ترجمه پژوه و دانشجویان زبان های گوناگون به ویژه انگلیسی و عربی می تواند راهگشا باشد.


    اميررضا پوررضايی
    برگرفته از: روزنامه شرق
    گر خسته ای بمان و اگر خواستی بدان: ما را تمام لذت هستی به جستجوست ...
    اگر مطالب این سایت برایتان مفید بود، لطفا با مشارکت و به اشتراک گذاشتن تجربیات ارزشمند خود، آن را برای خود و دیگران پربارتر کنید!


    Webitsa.com
    Linkedin Profile

    نظر


    • #3
      این که گفته اند آدم از دانستن لذت می برد درست نیست ، گاهی آدم پای می فشارد بیشتر نداند . شاید چون محتاج ثبات است !
      arzoo

      نظر


      • #4
        عالی بود مطلبتون! ممنون
        کاغذ سفید را هر چقدر هم زیبا و تمیز باشد کسی قاب نمیگیرد...برای ماندگاری در ذهن ها باید حرفی برای گفتن داشت!!!

        نظر


        • #5
          مرسی از مطلبتون

          ایده شات

          نظر

          صبر کنید ..
          X