پس از اینکه امر اطلاعرسانی بهعنوان یک واقعیت غیر قابل انکار شناخته شد، مسئلهٔ انتخاب ابزار و سهولت دستیابی مخاطبان به اطلاعات ارائهشده از جملهٔ نکاتی بود که عرضهکنندگان اطلاعات آن را مورد توجه قرار دادند. به همین جهت، صاحبانِ آثار علمی و ادبی و آموزشی و غیره، تمهیداتی را برای تسهیل امر مراجعهٔ مخاطبان خود به اطلاعات اندیشیدهاند که نمونههای آن، از ابتداییترین نوع، یعنی فهرست مطالب آغاز کتاب شروع، و در شرایط مطلوب، به واژهنامهها و فهرستهای پایانی ختم میشود که درواقع، این کار تلاشی است برای دستیابی سریعتر و استفادهٔ بهتر خواننده از مطالب متن.
در این میان، یکی از فهرستهای بسیار کارآمد و درعینِحال دور از چشم، فهرست موضوعی بوده که متأسفانه کمتر از دیگر فهرستها بدان توجه شدهاست. معمولاً در تهیهٔ فهرستهای موضوعی اهدافی چون جستوجوی سریع، تفکیک موضوعی مطالب متن، پاسخگویی به مخاطبان عام و سهولت دستیابی به اطلاعات دنبال میشود. فهرستسازی موضوعی، درواقع تحلیلِ اطلاعاتِ موجود در یک متن و تبدیلِ آنها به کلیدواژه است و همین ویژگی فهرستهای موضوعی است که بهعنوان ابزارِ دست پژوهشگر، او را در راه پژوهش یاری میرساند.
دستور خطّ فارسی، که با هدف یکسانسازی شیوهٔ نگارش خطّ فارسی، توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی تدوین شدهاست، از جملهٔ کتابهای مرجعی است که مورد مراجعهٔ طیف وسیعی از کسانی است که به هر نحو با مقولهٔ نوشتن سروکار دارند.
در این فرهنگ سعی شده تمامی آنچه در دستور خطّ فارسی بهعنوان متن اصلی آمدهاست (حتی مقدمهها و پانوشتها) در این فهرست نیز گنجانده شود. همچنین، در تهیهٔ این فهرست همواره سعی بر این بوده تا آنجا که ممکن است از ارجاع دادن به قواعد پیشین خودداری شود تا از این طریق اصلِ سهولتِ مراجعه برای مخاطب از نظر دور نشود. در بابِ شیوهٔ نگارش و اِعرابگذاری این مجموعه ذکر این نکته ضروری است که رسمالخطّ این کتاب بر اساس فرهنگ املایی خطّ فارسی ــ که کتابی است بسیار ارزشمند و کارآمد بودهاست.
به دلیل کمحجم بودنِ متن اصلی دستور خطّ فارسی (مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، چاپ هفتم: 1386، ویراست نهایی)، و نیز سهولت دستیابی تمامی مخاطبان به آن، متن مذکور، با صفحهبندی اصلی که ازسوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی انجام شده، در ابتدا و پیش از فرهنگ موضوعی آن، در این مجموعه نیز درج شدهاست.
فرهنگ موضوعی دستور خطّ فارسی (همراه با متن کامل دستور خطّ فارسی مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی)، به کوشش مرتضی قاسمی، ویراستار و مدیر وبگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در 200 صفحه و با شمارگان 2000 نسخه، به بهای 20000 ریال، ازسوی انتشارات سروش منتشر شدهاست.
نظر