«فرهنگ اصطلاحات نقد ادبي» عنوان دايرةالمعارف نقد ادبی بهرام مقدادی است كه ۱۰ سال پيش گردآوري شده و چاپ دوم آن كه با هزار و دویست صفحه افزوده، تكميلكننده چاپ نخست است، به زودی توسط انتشارات فكر روز روانه بازار كتاب میشود.
مقدادی در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) با بیان این مطلب افزود: این کتاب حدود ۱۰ سال پیش بنا بر دلایلی خیلی زود و با وجود نواقصی در آن منتشر شد؛ و بعد از آن فرصتی برای چاپ مجدد و رفع کاستیهای آن بهدست نیامد. اما در طول این سالها من همواره مشغول تکمیل این دایرةالمعارف بودم و بالاخره آن را برای چاپ دوم به ناشر سپردم.
وی به عنوان کتاب اشاره کرد و گفت: «فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی» یا «دانشنامه نقد ادبی» در حقیقت دایرةالمعارفی برای نقد به حساب ميآید. در زبان فارسی اصطلاحات نقد ادبی به گستردگی زبانهای غربی نیست و کتاب به طور کامل به تمامی این اصطلاحات میپردازد.
مولف این کتاب ادامه داد: برخی اصطلاحات مانند «رمان سیاه» و «متافیزیک حضور» در زبان فارسی رایج نیستند؛ بنابراین فرهنگ اصطلاحات نقد ادبي برای افرادی که علاقمند به نقدند منبعی برای آشنایی با آخرین تحولات در زمینه نقد ادبی و آشنايي با اصطلاحات رايج در زمينه نقد به حساب ميآيد.
وی به برخی دیگر از اصطلاحاتی که در این دانشنامه به آنها پرداخته، اشاره کرد و اظهار داشت: برای مثال اصطلاحی مانند «شالودهشکنی» (که البته اين اصطلاح تا حدودی برای نویسندگان و منتقدان آشنا است) از مداخل این فرهنگ است. اين کلیدواژه مشهورترين اصطلاح «ژاك دریدا» است كه آن را در فارسی به ساختارشکنی، واسازی و شالودهشکنی و ساختگشایی ترجمه کردهاند. به عنوان مثال ديگري ميتوان به معناي واژه «متفاوت» در زبان فرانسه اشاره كرد كه در آن زبان دو معنی دارد؛ یکی تفاوت و دیگری تاخیر. چنین واژهای در زبان فارسی وجود ندارد و این در حالی است که بارها در ادبیات فارسی کاربرد آن دیده شده است.
مقدادی در توضیح بیشتر این واژه تاکید کرد: در بسیاری مواقع در شعر مولانا یا شعرهای سایر شاعران هر بار که شعر را میخوانید یک معنا به ذهن میآید؛ یعنی هم معنا به تاخیر میافتد و هم معنی تفاوت پیدا میکند. پس به ناچار برای چنین اصطلاحاتی در اين كتاب واژهسازی صورت گرفته است.
این مترجم به توضیح اصطلاح دیگری پرداخت و گفت: «ادبیات شگرف» از دیگر اصطلاحاتی است که در این دانشنامه که به صورت الفبایی تنظیم شده، آمده است و ما به شكل رايج آن در ادبيات غرب اين اصطلاح را در زبان فارسي نداريم. شايد بتوان گفت داستان سيمرغ در «منطقالطير» عطار نمونهاي از اين ادبيات باشد.
وی یادآور شد: با کمک این دایرةالمعارف میتوان به نقد فیلم، نمایشنامه و یا هر اثر ادبی دیگری پرداخت.
به گفته مقدادی، چاپ نخست این فرهنگ در ۸۰۰ صفحه بوده؛ اما چاپ دوم آن در ۲۰۰۰ صفحه به زودی توسط انتشارات فکر روز منتشر خواهد شد.
_______________
کتاب "فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی" دیگر زیراکس نمیشود
کتاب " فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی" که سالها نایاب یود و به صورت زیراکسی در دانشگاه ها تدریس میشد با افزودههای فراوان به چاپ دوباره میرسد.
بهرام مقدادی مولف " فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی" با اعلام این خبر در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: این فرهنگ در سال 1378 منتشر شده بود اما دیگر تجدید چاپ نشده بود و استادانی مانند دکتر سیروس شمیسا نسخههای زیراکسی آن را برای دانشجویان تدریس می کردند.
وی افزود:" فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی" در چاپ اول حدود 700 صفحه بود، اما اکنون بعد از 10 سال کار مداوم بر روی آن به حجمی حدود 2000 صفحه رسیده است.
مقدادی در ادامه گفت: به همین خاطر شاید در چاپ دوم نام آن تغییر کند و به اسم "دایرهالمعارف نقد ادبی" یا "دانشنامه نقد ادبی" انتشار بیابد.
به گفته این استاد دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه تهران " فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی" می تواند در دوره کارشناسی ارشد یا دکترا برای دانشجویان ادبیات فارسی و انگلیسی تدریس شود.
چاپ دوم این فرهنگ همچون چاپ نخست توسط انتشارات "فکر روز" منتشر می شود.