Tweet
چندگانگی نگارش زبان فارسی
پراكندگی و شلختگی در «رسم الخط زبان فارسی» موضوع تازهای نیست و هر از گاهی در لا به لای خبرها درباره آن انتقادهایی را میشنویم اما وقتی كسی مانند استاد شفیعی كدكنی بصراحت از وضع موجود انتقاد میكند و رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم توپ را در زمین دولت و ابلاغ رییسجمهور میاندازد، پیگیری این ماجرا جذاب و خواندنی میشود.
استاد محمدرضا شفیعی كدكنی با انتقاد از عملكرد فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره رسم الخط ثابت، گفت: به فرهنگستان ادب اعتقاد خاصی ندارم. این فرهنگستان باید رسمالخط ثابتی را مانند رسمالخط استاد مجتبی مینوی در تحریر «كلیله و دمنه» وضع كند؛ زیرا این رسمالخط با دقت خاصی تدوین شده است و با این كار همه میتوانند از آن استفاده كنند و معایب رسمالخط فعلی از بین میرود.
محمدرضا شفیعیكدكنی شاعر، پژوهشگر و استاد دانشگاه كه اهل مصاحبه و سخنرانی نیست، به تازگی در جلسه پیشدفاع پایاننامه یكی از دانشجویانش در دانشكده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد اظهارات مهمی داشته كه متن آن رسانهای شده است.
این انتقاد استاد شفیعی كدكنی درحالی است كه در فرهنگستان زبان و ادب فارسی گروهی با عنوان دستور زبان و رسم الخط فعالیت میكند.
دكتر حسن انوری، عضو شورای علمی گروه دستور زبان فارسی و رسم الخط فرهنگستان با بیان این كه مهمترین هدف گروه، تدوین دستور زبان فارسی امروز است، گفت: این دستور صرفا جنبه توصیفی دارد و این توصیف براساس متنهای معتبر دوره معاصر است.
او درباره فعالیتهایی كه در این زمینه انجام شده است گفت: تهیه و تنظیم دستور خط فارسی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی یكی از این امور است كه در قالب یك كتاب با عنوان دستور خط فارسی منتشر شده است.
انوری افزود: مسئولان فرهنگستان بارها تأكید كردهاند وظیفه فرهنگستان به عنوان یك نهاد سیاستگذار، انجام امور پژوهشی است و اجرای مصوبات فرهنگستان بهعهده آنان نیست.
در ادامه صحبتهای دكتر انوری باید یادآوری كنیم كه چندی پیش غلامعلی حدادعادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در مراسم تجلیل از برگزیدگان فرهنگستانها كه در محل ریاست جمهوری برگزار شد، در حضور محمود احمدینژاد گفت: یكی از مشكلات زبان فارسی كمتوجهی مجریان است. قانون برای حمایت از زبان و ادب فارسی وجود دارد، اما مشكل در اجراست؛ زیرا مجریان آنچنان كه باید نسبت به پاسداری از آن و اجرای قانون توجیه نشدهاند یا نیروی انسانی كافی را در اختیار ندارند.
او در آن جلسه از رییس جمهور خواست كه توصیههای لازم را به دستگاههای مختلف داشته باشد تا آنچه را فرهنگستان تصدیق و تائید میكند، در چارچوب قانون اجرایی شود.
حدادعادل گفته بود: براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی رسمالخط و واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی به همه دستگاههای دولتی ابلاغ میشود. مشكلی كه در این میان وجود دارد، عدمقدرت لازم برای اجرایی شدن این مصوبات ابلاغ شده است.
ضرورت تصحیح متون
صحبتهای شفیعی كدكنی محور دیگری هم داشت؛ او تاكید كرده همه متون ادبیات فارسی نیازمند تصحیح مجدد است.
كدكنی افزوده است: برخی جوانان فكر میكنند، كار تصحیح، یك كار قدیمی است؛ اما امروز در دنیا بزرگترین مراكز پژوهشی مشغول تصحیح متون قدیمی از كتب افلاطون و ارسطو تا آثار نویسندگان قرن بیستم كه آثارشان دچار نقص شده، هستند و این نشاندهنده اوج اهمیت این موضوع است.
او ادامه داد: تصحیح كامپیوتری متون كار بزرگی است كه میتوان انجام داد؛ زیرا كامپیوتر نه خسته میشود و نه عصبانی و خطاپذیری بسیار پایینی دارد و ما باید به صورت جدی از این مقوله بهره بگیریم.
این صحبتهای شفیعیكدكنی هم باعث شد تا سراغ دكتر محمود عابدی مدیر گروه تصحیح متون فرهنگستان زبان و ادب فارسی برویم؛ او در این باره به خبرنگار ما گفت: نظر ایشان به عنوان یك استاد صاحبنظر در تحقیقات ادبی و تصحیح متون، قابل توجه است و یكی از بهترین آرای معاصران تلقی میشود.
عابدی با بیان اینكه نیاز جامعه، ضرورت تصحیح متون را تعیین میكند، افزود: گاه تعلیقات و توضیحات متون، ارزشی كمتر از تصحیح متون ندارد و میتواند خوانندگان را به خواندن متن علاقهمند كند.
او با اظهار تأسف از كم توجهی به تصحیح متون ادبی گفت: متأسفانه آنچه ملاحظه میشود این است كه ما در آینده شاید كمتر كسی را پیدا كنیم كه بتواند مانند گذشتگان متون را تصحیح كند، زیرا آن اشرافی را كه افرادی چون مرحوم فروزانفر به متن داشتند و میتوانستند مشكلاتش را حل كنند، ندارند.
عابدی تاكید كرد: تغییرات جامعه خود به خود پایبندی نسلها را به سنت تغییر میدهد. در این میان ما میتوانیم با عواملی سنتها را حفظ كنیم كه یكی از این عوامل تصحیح متون است.
سجاد روشنی
برگرفته از: روزنامه جام جم
برگرفته از: روزنامه جام جم
