Tweet
(Venerable Bede)
بید محترم
بید محترم (Venerable Bede) بزرگترین شاعر و نویسنده انگلو لاتین عصر طلایی، در سن 7 سالگی وارد مدرسه صومعه جارو که یکی از بهترین موسسات آموزش و پرورش اروپا بود، گشت. در 19 سالگی شماس(deacon) شد و وظایف یک راهب بندیکتی را تا آخر عمر، حتی در بستر مرگ انجام داد.نوشته هایش فراوان و شامل کتابچه هایی در مورد دستور زبان و نقد، رساله های علمی درباره طب، ریاضی، نجوم و فلسفه، تفسیر بسیاری از کتب تورات، مواعظ و روایات، شرح زندگی قدیسین، اشعار و تاریخ کلیساست. اگرچه بسیاری از کتب او در سراسر اروپای قرون وسطی تا قرنها اعتباری فراوان داشت اما شهرت امروزی او براساس کتاب تاریخ کلیسای ملت انگلیس (Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum) است که منشائ اطلاعات اولیه ما را از تاریخ اولیه انگلیس و تحول آن از توحش به تمدن است. بید را می توان اولین تاریخ نویس انگلیس دانست. کتاب تاریخ کلیسای ملت انگلیس بید، تاریخ انگلیس رااز هجوم جولیوس سزار در سال 55 قبل از میلاد شروع کرده و وقایع را تا سال 731 (سال انتشار کتاب ) دنبال نموده است. بید با شایستگی تاریخ را تعبیر می کندو در وهله اول یک دانشمند است تا هنرمند ادبی. گرچه کتابش مسرت بخش است ولی او بخاطر بیان حقایق تاریخی و نه بخاطر وجد هنری، کتابش را نگاشت. او اولین نویسنده ایست که ملت انگلیس را ملتی واحد به شمار آورد و سعی بر آن داشت تا خواننده را به گفتار و اعمال افراد شهیر گذشته انگلیس آشنا سازدو او سعی بر آن داشت تا حقایق را از اخبار شفاهی مجزا کند. همیشه منابع اطلاعات را ذکر و اصالت آنرا بررسی می کند. سند های معتبری را ارائه می دهد که برای تاریخ نویسان امروزی حائز اهمیت اند. خصوصیات تاریخ او خلوص و صداقت در هدف است و عشق به حقیقت همیشه در جلو چشمان اوست. اگر داستانی را به عنوان خبر شفاهی شنیده ذکر می کند و اگر به سندی دسترسی داشته، شرح کاملش را عرضه می کند.
بید با مهارت به زبان لاتین می نویسد.سادگی و قدرت سبکش نمودار شخصیت اوست. رساله های بید بر دستور زبان و علوم طبیعی دلیل بر تبحر او در لاتین و یونانی است. گرچه آثارش متنوع است ولی الهیات عنصر اصلی آنهاست. آثار تاریخی او بیشتر از سایر آثارش شهرت یافته اند. کتابشهید نامه(Martyrology) او آنقدر توسط دیگران بسط داده شده که معلوم نیست چقدرش را خود بید نوشته است. اثر کوتاه دوتمپوریبوس (De Temporibus) را که در سال 705 نوشت از چند فصل کوتاه تشکیل شده و شامل تقسیم بندی زمان و محاسبات مربوط به تعیین عید پاک و خلاصه ای از تاریخ و حوادث شش عصر دنیاست. در 725 این رساله به کتاب بزرگی به نام دوتمپوروم (De Ration Temporum) مبدل و کتابی ارزشمند و با نفوذ و منبع اطلاعات تاریخ نویسان بعدی گشت.
رد پای بید تا قرنها در ادبیات باقی ماند. او ساده زیست؛ و کمتر وقایع و بحرانی در زندگیش رخ داد. بید در سال 735 در جارو، جایی که 13 سال از عمرش را عملاً گذرانده بود، در گذشت. کلام آخرین ساعات عمرش کلید خوی و زندگی اوست. به هنگام مرگ چنین گفت: "وقت آن رسیده که اگر خالقم اراده کند از زندان بدن خاکی جدا گشته و بسوی او روم، او که قبل از هستی من مرا از هیچ آفرید. عمرم طولانی و داور مهربانم زندگی پر ثمری برایم مقدر نمود. آن زمان که باید روحم آزاد گردد نزدیک است زیرا روحم آرزو دارد جمال مسیح را ببیند."
بزرگترین اثر تحسین بر انگیز بید "تاریخ کلیسای ملت انگلیس" است که در پنج باب می باشد:
باب اول با شرح بریتانیا شروع شده و تاریخ آنرا از هجوم جولیوس سزار تا سال 603 بعد از ورود سنت اگوستین به بریتانیا بررسی می کند. برای باب اول منابع زیادی از جمله گیلداس را به کار گرفته است. باب دوم با مرگ پاپ گرگوری کبیر شروع و با کشته شدن ادوین پادشاه نورتمبریا در سال 633 ختم می شود. در این باب شرح شورای مجلل ادوین و نجیب زادگان برای قبول یا رد انجیل آنطور که سنت پولس(Paulinus) موعظه می کرده، آمده است.باب سوم تا سال 664 و باب چهارم از سال 644 با آمدن تئودور تارسوس و هادریان شروع و تا وقایع سال 698 ادامه دارد. داستان کادمون شاعر در همین باب است. باب پنجم وقایع تاریخی را تا سال 731 شرح می دهد.
از لحاظ ادبی تاریخ کلیسای ملت انگلیس شایان تحسین است. نه حاوی لغات عجیب و غریب است و نه حاوی مطلبی که دال بر فضل فروشی باشد. خدمت بید به نویسندگان انگلیس سبک ساده و صریح اوست.
برگرفته از کتاب: تاریخ ادبیات انگلیس جلد اول ادبیات انگلیسی قدیم؛ نوشته: دکتر امرالله ابجدیان، چاپ سال 1375 انتشارات دانشگاه شیراز.
برگرفته از کتاب: تاریخ ادبیات انگلیس جلد اول ادبیات انگلیسی قدیم؛ نوشته: دکتر امرالله ابجدیان، چاپ سال 1375 انتشارات دانشگاه شیراز.